ก่อนอื่นเราควรหาสถานที่ที่เงียบ และ สงบ สำหรับการเริ่มฝึกสมาธิ เพราะการที่มีสิ่งแวดล้อมที่รบกวนการนั่งสมาธิ จะทำให้จิตใจของเรา หลุดจากสมาธิได้ง่ายกว่าในที่ที่เงียบสงบ นอกจากนี้ สภาพแวดล้อมก็ควรที่จะมีความสะอาด ถูกสุขลักษณะ อากาศถ่ายเทได้สะดวก ไม่มีกลิ่นรบกวน หรือ อับชื้น

ส่วนขั้นตอนการเริ่มฝึกสมาธิ หลายท่านคงเคยฝึกมาบ้างแล้ว หรือไม่อย่างน้อยที่สุดก็เคยได้ยินมาบ้าง
ว่าให้เรากำหนดลมหลายใจเข้าออก มีจิตใจจดจ่ออยู่กับการเข้าออกของลมหายใจ ซึ่งแต่ละสำนักอาจจะมีการเจริญภาวนาที่ต่างๆกันออกไป เช่น พุทธโธ, ยุบหนอ พองหนอ เป็นต้น ที่จริงแล้วคือการที่ทำให้เรามีจิตใจจดจ่ออยู่กับตัวเรา มีสมาธิ มีสติ ไม่คิดฟุ่งซ่านไปที่อื่น การที่เรามีสมาธิอยู่ที่ตัวเรา เป็นการฝึกสมาธิที่ง่ายที่สุด เพราะถ้าเราจดจ่อจิตใจไปในเรื่องอื่นภายนอก จะทำให้เราฟุ้งซ่านได้ง่ายนั้นเอง แน่นอนว่าการนั่งสมาธิแรกๆ ความคิดนั้นอาจจะฟุ้นซ่านไปที่อื่นได้ ซึ่งเป็นปกติธรรมดา สำหรับผู้ที่ฝึกสมาธิใหม่ๆ เมื่อรู้ว่าฟุ้นซ่านก็ให้รวมรวมสมาธิกลับมาจดจ่ออยู่ที่ตัวเราอีกครั้ง
การฝึกนั่งสมาธิเบื้องต้น นั้นเราควรที่จะเริ่มนั่งสมาธิโดยใช้เวลาสั้นๆ ก่อน ประมาณ 10 - 15 นาที แล้วค่อยเพิ่มเป็น ครึ่งชั่วโมง และ 1 ชั่วโมง ตามลำดับ